EU se suočava s padom prodaje toplotnih pumpi
Evropska unija ima ambiciozan cilj da do 2030. godine broj instaliranih toplotnih pumpi dostigne 60 miliona, ali je prodaja ovih uređaja u 19 evropskih zemalja 2024. godine u zbiru pala za 22 posto.
To pokazuje izvještaj Evropske asocijacije za toplotne pumpe (European Heat Pump Association – EHPA).
U okviru svoje strategije energetske tranzicije, EU je postavila cilj – da najkasnije do 2030. godine u pogonu bude 60 miliona toplotnih pumpi. Na taj način bi se najmanje polovina evropskih zgrada grijala, a dijelom i hladila pomoću obnovljivih izvora energije.
Ako se ovaj cilj ostvari, potrošnja gasa u zgradama bila bi manja za 40 posto nego 2022. godine, što bi donijelo uštedu od 60 milijardi eura na uvozu energije i značajno smanjenje emisija CO2.
Međucilj od 20 miliona jedinica za 2026. godinu već je premašen krajem 2024, prema podacima EHPA. Prošle godine u Evropi je bilo više od 25 miliona instaliranih pumpi. Ipak, put do 60 miliona jedinica za manje od šest godina postaje sve izazovniji.
Izvještaj pokazuje da je nakon kontinuiranog rasta prodaje do 2022, tržište u 2023. i 2024. zabilježilo pad. Prošle godine u regionu koji je obuhvatio 19 evropskih zemalja prodaja je smanjena za 22 posto. Najveći pad zabilježen je u Češkoj (64 posto) i Njemačkoj (48 posto).
Upozorava se da će 2030. godine, ako se trenutni trendovi nastave, u EU nedostajati oko 15 miliona jedinica ili 25 posto od planiranog cilja, prenosi Balkan Green Energy News.
Norveška ima 632 instalirane toplotne pumpe na svakih 1.000 domaćinstava, a iza nje je Finska sa 524. Prodaja u tim zemljama i dalje je jaka. Samo u prošloj godini, u Norveškoj je prodato 48 pumpi na svakih 1.000 domaćinstava, a u Finskoj 33 – što su najviši nivoi u Evropi.
EHPA je prvi put prikupila procjene prodaje i za devet novih evropskih zemalja, među kojima su i neke koje prati Balkan Green Energy News. Tako je u Bugarskoj prošle godine prodato 8.000 pumpi, u Hrvatskoj također 8.000, na Kipru 3.000, u Grčkoj 18.000, u Letoniji 4.000, Luksemburgu 1.000, na Malti 6.000, u Rumuniji 10.000 i u Sloveniji 13.000. Ove zemlje su izostavljene iz poređenja, jer nema podataka iz ranijih godina.
Procjene se zasnivaju na podacima o prodaji za 2023. godinu iz izvještaja EurObserv’ER Heat Pump Barometer 2024, uz dodatak procjena za 2024. koje su dali proizvođači pumpi.
Velika Britanija bilježi najveći rast
Velika Britanija, Irska i Portugal jedine su zemlje koje su prošle godine zabilježile rast prodaje. Iako je ukupan broj pumpi u Velikoj Britaniji još uvijek relativno mali, 2024. je zabilježila rast od čak 56 posto.
EHPA navodi da je ovaj napredak ostvaren zahvaljujući kombinaciji jasne i stabilne politike, programa Boiler Upgrade Scheme koji domaćinstvima nudi do 7.500 funti subvencija za zamjenu sistema na fosilna goriva, ukidanja podrške hibridnim sistemima, podizanju svijesti javnosti i povećanju broja obučenih instalatera.
Irska je također zabilježila značajan rast od 19 posto, oslanjajući se na dugoročno stabilnu politiku i jasno opredjeljenje za obnovljive izvore energije. Danas je peta u Evropi po broju prodatih pumpi na 1.000 domaćinstava. Tržište je krenulo od novogradnje, gdje su pumpe postale standard, a segment renoviranja raste zahvaljujući subvencijama i višim troškovima emisija CO2.
EHPA naglašava da je za ostvarenje ciljeva potrebna jača strateška podrška na nivou cijele Evrope i donošenje stabilnih zakona i propisa.
„Više toplotnih pumpi je dobitna kombinacija za Evropu, a to mora biti i pametan izbor za potrošače. Da bismo to postigli, potrebno je učiniti cijenu električne energije konkurentnijom, uspostaviti dobre dugoročne šeme podrške i obučiti instalatere, kako bi kupovina toplotne pumpe bila pristupačnija i jednostavnija“, izjavio je izvršni direktor EHPA Pol Keni.